ikinci dərəcəli rol oynamaq

İkinci dərəcəli kapitan — Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrində zabit rütbəsi. Quru qoşunları və Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrindəki ekvivalent rütbə polkovnik-leytenant rütbəsidir.

İkinci dərəcəli starşina — Donanmada baş matrosdan daha yüksək, birinci dərəcəli starşinadan isə daha aşağı tutulan hərbi rütbə. Starşina heyətinin ən kiçik rütbəsi. 2 noyabr 1940-cı ildən etibarən hərbi dəniz rütbələri sırasına daxildir.

Cümlənin ikinci dərəcəli üzvləri — cümlənin təşkiledici mərkəzinə, mübtəda , xəbərə və zərfliyə aid olan izahedici, aydınlaşdırıcı, tamamlayıcı sözlər və birləşmələrə deyilir.Bəzən söz birləşməsi ilə də ifadə olunur Tamamlıq cümlədə əşya məzmunu bildirir, adlıq və yiyəlik hallardan başqa, qalan halların suallarına cavab verir. Tamamlıq kimi?, nəyi?, nə?, kimə?, nəyə?, kimdə?, nədə?, kimdən?, nədən?, kim ilə?, nə ilə?, kim üçün?, nə üçün?, kim haqqında?, nə haqqında?, nə barədə? suallarından birinə cavab verir. Məsələn: Uşağı (kimi?) çağır. Kitabı (nəyi?) aldım. Müəllimdə (kimdə?) maraqlı kitab var. Biz onunla (kim ilə?) fəxr edirik. Milli qəhrəmanlar haqqında (kim haqqında?) nə bilirsiniz və s. Tamamlıq daha çox isim və əvəzliklərlə ifadə olunur. Məsələn: Anar Turala dedi.

İkinci dərəcəli mənbə — ilkin olaraq başqa yerdə təqdim edilən məlumatla əlaqəli sənəd və ya qeyddir. İkinci dərəcəli mənbə müzakirə olunan məlumatın orijinal mənbəyi olan əsas mənbə ilə ziddiyyət təşkil edir. İlkin mənbə vəziyyət haqqında bilavasitə məlumatı olan şəxs və ya belə bir şəxs tərəfindən yaradılmış sənəd ola bilər. İkinci dərəcəli mənbə, ilkin mənbə haqqında məlumat verən mənbədir. Bu mənbədə ilkin məlumatlar seçilir, dəyişdirilir və uyğun formatda düzülür. İkinci dərəcəli mənbələr ilkin məlumatın ümumiləşdirilməsini, təhlilini, şərhini və ya qiymətləndirilməsini əhatə edir. Hər hansı bir mənbə üçün ən dəqiq təsnifat həmişə aydın deyil. İbtidai və ikinci dərəcəli terminlər nisbi terminlərdir və bəzi mənbələr istifadə olunma üsulundan asılı olaraq əsas və ya ikinci dərəcəli kimi təsnif edilə bilər. Üçüncü səviyyə, məsələn, ensiklopediya və ya lüğət kimi üçüncü mənbə ikinci dərəcəli mənbəyə bənzəyir, çünki o, təhlili ehtiva edir, lakin mövzuya geniş giriş icmalı təqdim etməyə çalışır. Məlumat müxtəlif obyektlərdən götürülə bilər, lakin bu təsnifat sistemi yalnız simvolik mənbələr adlanan mənbələr sinfi üçün faydalıdır.

Cümlənin ikinci dərəcəli üzvləri — cümlənin təşkiledici mərkəzinə, mübtəda , xəbərə və zərfliyə aid olan izahedici, aydınlaşdırıcı, tamamlayıcı sözlər və birləşmələrə deyilir.Bəzən söz birləşməsi ilə də ifadə olunur Tamamlıq cümlədə əşya məzmunu bildirir, adlıq və yiyəlik hallardan başqa, qalan halların suallarına cavab verir. Tamamlıq kimi?, nəyi?, nə?, kimə?, nəyə?, kimdə?, nədə?, kimdən?, nədən?, kim ilə?, nə ilə?, kim üçün?, nə üçün?, kim haqqında?, nə haqqında?, nə barədə? suallarından birinə cavab verir. Məsələn: Uşağı (kimi?) çağır. Kitabı (nəyi?) aldım. Müəllimdə (kimdə?) maraqlı kitab var. Biz onunla (kim ilə?) fəxr edirik. Milli qəhrəmanlar haqqında (kim haqqında?) nə bilirsiniz və s. Tamamlıq daha çox isim və əvəzliklərlə ifadə olunur. Məsələn: Anar Turala dedi.

Qurban rolunu oynamaq, həmçinin qurban kartı və ya özünü qurban vermə — başqalarına qarşı istismara haqq qazandırmaq, başqalarını manipulyasiya etmək, kopinq, diqqət axtarmaq və ya diffuziya kimi müxtəlif səbəblərə görə qurbanlığın uydurulması və ya şişirdilməsi. Bunu dəfələrlə edən şəxs peşəkar qurban kimi tanınır. Zorakılıq edənlər tərəfindən oynanılan qurban rolu belə olur: Dehumanizasiya — istismarın başqa bir şəxsin (adətən qurbanın) pis davranışına əsaslandığını iddia edərək diqqəti sui-istifadə aktlarından yayındırmaq. Qurbanın istismarını dəstəkləmək və ya ona imkan vermək üçün yardım almaq məqsədilə başqalarından rəğbət istəmək yolu ilə istismarçı gücə və nəzarətə qruminq (proksi istismar kimi tanınır). Anthony C. Mersino, Emotional Intelligence for Project Managers; The People Skills You Need to Succeed (2012) p. 60 and p.

Rol videooyunu (abr. RVO, ing. Role-playing video game; adətən rol oyunu adlanır, ing. Role-playing game, abr. RPG) və ya Rol kompüter oyunu (abr. RKO, ing. Computer role-playing game, abr. CRPG) — oyunçunun ətraflı şəkildə hazılanmış bir dünyada bir və ya bir neçə personajın hərəkətlərini idarə etdiyi videooyun janrı. Rol videooyunlarının əksəriyyətinin mənşəyi stolüstü rol oyunlarına əsaslanır və demək olar ki, eyni terminologiyadan, mövzudan və mexanikalardan istifadə edir. Janrın stolüstü rol oyunlarıyla olan digər əsas bənzərliklərinə təkmilləşdirilmiş süjet elementləri, oynanıla bilən personajın inkişaf edilməsi, mürəkkəbliyi, eləcə də yenidən oynanıla bilərliyi və daldırıcı xarakteristikası daxildir.

Sosial rol — cəmiyyətin bu status sahibinə uyğun olaraq tanıdığı insan davranış modelidir. Sosial rol, müəyyən bir statusu olan bir şəxs tərəfindən icra edilməli olan hərəkətlər toplusudur. İnsan sosial sistemdə müəyyən maddi dəyərləri yerinə yetirməlidir. Bu, fərdin sosial, sosial və şəxsi münasibətlər sistemindəki sosial mövqeyi ilə obyektiv olaraq təyin olunan insan davranış modelidir. Başqa sözlə, sosial rol "müəyyən statusa sahib olan insandan gözlənilən davranışdır" . Müasir cəmiyyət, müəyyən rolları yerinə yetirmək üçün bir insanın davranış modelinin daim dəyişməsini tələb edir. Bu baxımdan, Teodor Adorno, Karen Horni və başqaları kimi neo-marksistlər və neo-Freydlər əsərlərində paradoksal bir nəticə çıxardılar: müasir cəmiyyətin "normal" şəxsiyyəti əsəbidir. Üstəlik, müasir cəmiyyətdə müəyyən fərdin eyni zamanda bir-birinə zidd tələbləri olan bir neçə rolu yerinə yetirməsi lazım olduğu vəziyyətlərdə meydana gələn rol münaqişələri geniş yayılmışdır. İrvinq Hofman, qarşılıqlı əlaqə rituallarını araşdırarkən, onlara passiv riayət etməyə deyil, həm də "quruluşun" aktiv qurulması və saxlanılması proseslərinə, ünsiyyət kursu, qarşılıqlı əlaqədəki qeyri-müəyyənliyə və tərəfdaşların davranışındakı səhvlərə diqqət yetirmişdir. "Sosial rol" anlayışı 1930 -cu illərdə amerikalı sosioloqlar Ralf Linton və Corc Mid tərəfindən bir-birindən asılı olmayaraq istifadə edilmişdir və birincisi "sosial rol" anlayışını ictimai bir quruluş vahidi olaraq şərh etmişdir: bir insana verilən normalar sistemi; insanların birbaşa qarşılıqlı əlaqələr planı, "rol oyunu", bir insanın özünü başqasının rolunda təqdim etməsi səbəbindən sosial normaların mənimsənilməsi baş verir.

İkili rol (ingilis dilində dual role), ikiqat rol və ya dubl rol (ingilis dilində double role) hər hansısa bir filmin, tamaşanın və ya serialın çəkilişləri zamanı iki rol oynayan bir aktyora aiddir. İkili rollar (yaxud da aktyor üçün ikidən daha çox rollar ola bilər) bilərəkdən ssenariyə yazıla bilər və yaxud da bunun əvəzinə çox vaxt aşağı büdcəli filmlərin çəkilişləri zamanı edilən seçimlərdən biridir. Film və televiziyada ikili rollar çox vaxt komik effektlər üçün və ya eyni yumurta əkizlərini və ya qohumları təsvir etmək üçün istifadə olunur. Birdən çox aktyorun birdən çox obrazı canlandırdığı teatr tamaşalarında buna bəzən “Dəmir adam” (ingiliscə “Ironman”) heyəti də deyirlər.

Epizodik rol (ing. Cameo episode) və ya kameo (ing. cameo) — tamaşalar, filmlər, video oyunlar və televiziya kimi səhnə sənətlərində insanlar tərəfindən yaxşı tanınan birinin qısa müddətli görünməsinə deyilir. Kinofilmlərdə Alfred Hitchcock epizod rollarının birincilərindən olub. Son dövr rejissorlarından olan Quentin Tarantino da epizod rollarında adları çəkilən rejissorlardandır. Cameo sözünün ingiliscə mənası bəzəməkdir. Üstəlik, bəzi rejissorlar öz filmlərində qısa olaraq özləri də oynayırlar. Frank Coraci rejissorluq etdiyi "Around the world in 80 days" və "The waterboy" filmlərində özü də oynamışdı. M. Night Shayamalan "The village", Alfred Hitchcock "Murder" filmlərində özləri də qısa olaraq görünürlər. Bundan əlavə, bəzən rejissorun dostları rejissorun filmlərində qısametrajlı rollar alırlar.

Epizodik rol (ing. Cameo episode) və ya kameo (ing. cameo) — tamaşalar, filmlər, video oyunlar və televiziya kimi səhnə sənətlərində insanlar tərəfindən yaxşı tanınan birinin qısa müddətli görünməsinə deyilir. Kinofilmlərdə Alfred Hitchcock epizod rollarının birincilərindən olub. Son dövr rejissorlarından olan Quentin Tarantino da epizod rollarında adları çəkilən rejissorlardandır. Cameo sözünün ingiliscə mənası bəzəməkdir. Üstəlik, bəzi rejissorlar öz filmlərində qısa olaraq özləri də oynayırlar. Frank Coraci rejissorluq etdiyi "Around the world in 80 days" və "The waterboy" filmlərində özü də oynamışdı. M. Night Shayamalan "The village", Alfred Hitchcock "Murder" filmlərində özləri də qısa olaraq görünürlər. Bundan əlavə, bəzən rejissorun dostları rejissorun filmlərində qısametrajlı rollar alırlar.

Rol videooyunu (abr. RVO, ing. Role-playing video game; adətən rol oyunu adlanır, ing. Role-playing game, abr. RPG) və ya Rol kompüter oyunu (abr. RKO, ing. Computer role-playing game, abr. CRPG) — oyunçunun ətraflı şəkildə hazılanmış bir dünyada bir və ya bir neçə personajın hərəkətlərini idarə etdiyi videooyun janrı. Rol videooyunlarının əksəriyyətinin mənşəyi stolüstü rol oyunlarına əsaslanır və demək olar ki, eyni terminologiyadan, mövzudan və mexanikalardan istifadə edir. Janrın stolüstü rol oyunlarıyla olan digər əsas bənzərliklərinə təkmilləşdirilmiş süjet elementləri, oynanıla bilən personajın inkişaf edilməsi, mürəkkəbliyi, eləcə də yenidən oynanıla bilərliyi və daldırıcı xarakteristikası daxildir.

Döyüş rol oyunu, Ekşen rol oyunu (ing. Action role-playing game, Action RPG, Action-RPG) və ya ARPO (ing. ARPG) — rol-pleyinq və aksiya elementlərinin birləşdiyi rol videooyunu altjanrı. Belə oyunlar növbə-əsaslı və menyu-əsaslı döyüş yerinə, gerçək-zamanlı döyüşə vurğulanırlar. Başqa bir sözlə, ənənəvi rol oyunlarında oyunçunun döyüş vəziyyətində müvəffəqiyyətli olması onun idarə etdiyi personajın şəxsi xüsusiyyətlərindən asılıdır, döyüş rol oyunlarında isə bu, oyunçunun öz təcrübəsi və sürətindən də asılı olur. Bu cür oyunlar adətən hack and slash və atıcı oyunlarına bənzər bir döyüş sistemindən istifadə edirlər. Üslub baxımından, altjanr hack and slash oyunlarını xatırladır, fəqət bu oyunlar süjet xəttinə və personajlara daha çox diqqət yetirir. Hack and slash oyunlarında oyunçu əsasən tək bir personajı idarə edir və bütün vurğu döyüş sistemində olur, döyüş rol oyunlarında isə çoxlu dialoq olur. Döyüş rol oyunları RPG mexanikaları və tapşırıq sistemi olan döyüş-macəra oyunları və ya gerçək-zamanlı döyüş sistemindən istifadə edən kütləvi çoxnəfərli rol-pleyinq oyunları ("MMORPG"lər) ilə səhv salına bilərlər.

Döyüş rol oyunu, Ekşen rol oyunu (ing. Action role-playing game, Action RPG, Action-RPG) və ya ARPO (ing. ARPG) — rol-pleyinq və aksiya elementlərinin birləşdiyi rol videooyunu altjanrı. Belə oyunlar növbə-əsaslı və menyu-əsaslı döyüş yerinə, gerçək-zamanlı döyüşə vurğulanırlar. Başqa bir sözlə, ənənəvi rol oyunlarında oyunçunun döyüş vəziyyətində müvəffəqiyyətli olması onun idarə etdiyi personajın şəxsi xüsusiyyətlərindən asılıdır, döyüş rol oyunlarında isə bu, oyunçunun öz təcrübəsi və sürətindən də asılı olur. Bu cür oyunlar adətən hack and slash və atıcı oyunlarına bənzər bir döyüş sistemindən istifadə edirlər. Üslub baxımından, altjanr hack and slash oyunlarını xatırladır, fəqət bu oyunlar süjet xəttinə və personajlara daha çox diqqət yetirir. Hack and slash oyunlarında oyunçu əsasən tək bir personajı idarə edir və bütün vurğu döyüş sistemində olur, döyüş rol oyunlarında isə çoxlu dialoq olur. Döyüş rol oyunları RPG mexanikaları və tapşırıq sistemi olan döyüş-macəra oyunları və ya gerçək-zamanlı döyüş sistemindən istifadə edən kütləvi çoxnəfərli rol-pleyinq oyunları ("MMORPG"lər) ilə səhv salına bilərlər.

Rol videooyunu (abr. RVO, ing. Role-playing video game; adətən rol oyunu adlanır, ing. Role-playing game, abr. RPG) və ya Rol kompüter oyunu (abr. RKO, ing. Computer role-playing game, abr. CRPG) — oyunçunun ətraflı şəkildə hazılanmış bir dünyada bir və ya bir neçə personajın hərəkətlərini idarə etdiyi videooyun janrı. Rol videooyunlarının əksəriyyətinin mənşəyi stolüstü rol oyunlarına əsaslanır və demək olar ki, eyni terminologiyadan, mövzudan və mexanikalardan istifadə edir. Janrın stolüstü rol oyunlarıyla olan digər əsas bənzərliklərinə təkmilləşdirilmiş süjet elementləri, oynanıla bilən personajın inkişaf edilməsi, mürəkkəbliyi, eləcə də yenidən oynanıla bilərliyi və daldırıcı xarakteristikası daxildir.

Rol videooyunu (abr. RVO, ing. Role-playing video game; adətən rol oyunu adlanır, ing. Role-playing game, abr. RPG) və ya Rol kompüter oyunu (abr. RKO, ing. Computer role-playing game, abr. CRPG) — oyunçunun ətraflı şəkildə hazılanmış bir dünyada bir və ya bir neçə personajın hərəkətlərini idarə etdiyi videooyun janrı. Rol videooyunlarının əksəriyyətinin mənşəyi stolüstü rol oyunlarına əsaslanır və demək olar ki, eyni terminologiyadan, mövzudan və mexanikalardan istifadə edir. Janrın stolüstü rol oyunlarıyla olan digər əsas bənzərliklərinə təkmilləşdirilmiş süjet elementləri, oynanıla bilən personajın inkişaf edilməsi, mürəkkəbliyi, eləcə də yenidən oynanıla bilərliyi və daldırıcı xarakteristikası daxildir.

Yaponiya rol videooyunu (abr. YRVO; ing. Japanese Role-Playing Game, abr. JRPG) və ya Şərq rol videooyunu (abr. ŞRVO; ing. Eastern Role-Playing Game, abr. ERPG) — rol videooyunu janrının altjanrı. Bu janrdakı videooyunların süjet xəttinə və oyun mexanikalarına təsir edən bənzər xüsusiyyətləri var ki, bu xüsusiyyətlər «qərb üslubu» RVO-lardan (Western-style RPG) kəskin şəkildə fərqlənir. Bu janrdakı videooyunların əksəriyyəti Yaponiyada hazırlanır və Yaponiya bazarında satılır. İlk YRVO 1984-cü ildə Yaponiyada satışa çıxarılan "Dragon Slayer" videooyunudur.

Yaponiya rol videooyunu (abr. YRVO; ing. Japanese Role-Playing Game, abr. JRPG) və ya Şərq rol videooyunu (abr. ŞRVO; ing. Eastern Role-Playing Game, abr. ERPG) — rol videooyunu janrının altjanrı. Bu janrdakı videooyunların süjet xəttinə və oyun mexanikalarına təsir edən bənzər xüsusiyyətləri var ki, bu xüsusiyyətlər «qərb üslubu» RVO-lardan (Western-style RPG) kəskin şəkildə fərqlənir. Bu janrdakı videooyunların əksəriyyəti Yaponiyada hazırlanır və Yaponiya bazarında satılır. İlk YRVO 1984-cü ildə Yaponiyada satışa çıxarılan "Dragon Slayer" videooyunudur.

Birinci dərəcəli kapitan — Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrində zabit rütbəsi. Quru qoşunları və Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrindəki ekvivalent rütbə polkovnik rütbəsidir.

Birinci dərəcəli starşina — donanmada ikinci dərəcəli starşinadan daha yüksək, baş starşinadan isə daha aşağı tutulan hərbi rütbə. 2 noyabr 1940-cı ildən etibarən hərbi dəniz rütbələri sırasına daxildir.

Birinci dərəcəli kapitan — Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrində zabit rütbəsi. Quru qoşunları və Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrindəki ekvivalent rütbə polkovnik rütbəsidir.

Üçüncü dərəcəli kapitan — Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrində zabit rütbəsi. Quru qoşunları və Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrindəki ekvivalent rütbə mayor rütbəsidir.

Üçüncü dərəcəli starşina — Donanmada baş dənizçidən daha yüksək, ikinci dərəcəli starşinadan isə daha aşağı tutulan hərbi rütbə. 2 noyabr 1940-cı ildən etibarən hərbi dəniz rütbələri sırasına daxildir.

Yaponiya rol videooyunu (abr. YRVO; ing. Japanese Role-Playing Game, abr. JRPG) və ya Şərq rol videooyunu (abr. ŞRVO; ing. Eastern Role-Playing Game, abr. ERPG) — rol videooyunu janrının altjanrı. Bu janrdakı videooyunların süjet xəttinə və oyun mexanikalarına təsir edən bənzər xüsusiyyətləri var ki, bu xüsusiyyətlər «qərb üslubu» RVO-lardan (Western-style RPG) kəskin şəkildə fərqlənir. Bu janrdakı videooyunların əksəriyyəti Yaponiyada hazırlanır və Yaponiya bazarında satılır. İlk YRVO 1984-cü ildə Yaponiyada satışa çıxarılan "Dragon Slayer" videooyunudur.